zondag 17 april 2011

Hoe werkt de wetenschap? 004 Domein

In analogie met de fysieke realiteit spreekt men bij kennis en vaardigheden over domeinen. Dit geldt niet alleen voor de wetenschap. De term domein wordt ook gebruikt binnen andere gebieden: sport, handel, muziek, industrie, etc.. Grondslag is beeldspraak en ons rubricerend vermogen. Door het overwegen van overeenkomsten en verschillen rubriceren wij elementen en formeren waar nodig categorieën, subcategorieën, etc.

Elk domein heeft zijn eigen afbakening, probleemstelling, geschiedenis, paradigma's, mythen, (levende en/of historische) autoriteiten, (personen waar je in dit gebied niet omheen kan), hiërarchie, methoden, technieken, begrippenkader, vocabulaire, jargon, anekdotes, instrumenten, apparatuur, netwerken, instituten, commissies, diploma's, tradities, rituelen, spelregels, wedstrijden, nominaties, prijzen, etc. Domeinen ontstaan en vergaan.

Veronderstel het geheel van alle (A vroegere, B huidige, C toekomstige) kennis en vaardigheden. Elke cultuur, tijdsgewricht, zal deze vanuit het eigen perspectief op een andere manier onderverdelen. De prehistorische mens deed dit vast heel anders dan de oude Grieken. En wij, vanuit ons perspectief doen dit weer anders. Onze nazaten hoogst waarschijnlijk idem dito. Interessant, de onderverdeling van kennis en vaardigheden is altijd gebaseerd op de stand van zaken van diezelfde kennis en vaardigheden. Wij denken vanuit het ons bekende.
De aristotelische dichotomie artes liberales / illiberales (vrij vertaald: wetenschap / ambacht) is vanuit hedendaags perspectief niet houdbaar. Sowieso zijn wij kunst en wetenschap als aparte domeinen gaan beschouwen en het verschil tussen vrije burgers en slaven is opgeheven. Verder is de wetenschap in alle domeinen doorgedrongen en blijkt de ontwikkeling van kennis nauw verweven met technische evolutie. De geschiedenis van de astronomie is hiervan een mooi voorbeeld. Voortschrijdende techniek, observaties en theorieën gaan hand in hand.

Wetenschappelijke inzichten maken technische ontwikkelingen mogelijk die weer nieuwe inzichten mogelijk maken, etc.. Zonder ook nog maar enigszins te weten hoe wetenschap werkt kunnen wij een verwevenheid kennis-vaardigheden-techniek veronderstellen. En vakgebieden beïnvloeden elkaar. Zo heeft de statistiek bijvoorbeeld allerlei andere onderzoeksterreinen toegankelijk gemaakt.

Het geheel van alle wetenschap zouden wij kunnen beschouwen als een kennis-logistiek proces. Vanuit verworven verwevenheid kennis-vaardigheden-techniek trachten wij met zo min mogelijk inspanningen een zo groot mogelijke bijdrage te leveren aan het geheel van kennis-vaardigheden-techniek. Als onze voorgangers solide zijn kunnen wij op hun schouders staan. Sleutelwoorden kennis-architectuur: consistent, elegant. Kernvraag: wat is solide? Waarmee wij het terrein van de wetenschapsfilosofie betreden.

Ik ben niet gaan bloggen over dit onderwerp omdat ik expert ben op dit gebied. Integendeel, ik weet er helemaal niets van, daarom stel ik de vraag. Best wel schrikken om te zien dat Google met de zoekopdracht "hoe werkt de wetenschap" deze blog nu al op de bovenste posities vertoont. Dat schept verplichtingen. Wij doen ons best.

Het is moeilijk iets te zeggen over alle kennis ooit (intersectie D). Toch een poging. Geen kennis zonder kenner. Alle kennis veronderstelt een object-subject-relatie. Kenner-gekende-proces van kennen. (Abstracter kunnen wij het niet maken.) Hetgeen ik momenteel concreet aan den lijve ondervind. De kracht van vragen gecombineerd met de kracht van bloggen levert een stortvloed aan informatie op.

Kenmerkend voor wetenschap is dat het proces van kennen zich wetenschappelijk voltrekt. Wie gaat studeren wordt op verantwoorde wijze geïntroduceerd binnen een domein. Het doel van wetenschap kan echter niet zijn het bekende te herkauwen. Na introductie aan het bekende volgt exploratie van het onbekende.

Aangewezen op vrijetijdsmijmeringen voltrekt de introductie zich op andere wijze. Denkbeelden komen via drie kanalen binnen: 1. Mensen om mij heen 2. Geschreven bronnen 3. Eigen fantasie. Beschrijven van de kennismaking met een domein kan misschien het best in de vorm van een reisverslag? De vraag is gesteld. De reis is begonnen. De taak is helder: beschrijf wat gebeurt. De eerste indruk is overweldigend: oog in oog met een immens amalgaam.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten